Jan Vaerten: Een leven vol kunst en passie
Embedded Files
Op 5 augustus 1909 werd Jan Vaerten geboren in Turnhout. Van jongs af aan toonde hij uitzonderlijke artistieke talenten, wat bleek uit zijn gewoonte om de randen van zijn schoolboeken vol te tekenen en mee te helpen bij het schilderen van decors op het Jezuïetencollege. Deze vroege interesse in kunst markeerde het begin van een veelbewogen en inspirerend leven.
Jeugd en eerste invloeden
Vaerten had een revolutionair karakter, wat leidde tot zijn vroegtijdige vertrek van het Jezuïetencollege zonder zijn studies af te maken. Zijn rusteloosheid en beïnvloedbaarheid brachten hem ertoe veel te lezen en te studeren. De oorlog en de moeilijke levensomstandigheden dreven hem naar de eenzaamheid.
Op 16-jarige leeftijd bezocht hij samen met zijn vader het atelier van de bekende schilder Jacob Smits. Dit bezoek maakte een blijvende indruk op hem. In een interview zei hij later trots: "Ik heb hem mijn tekeningen mogen laten zien." Smits toonde Vaerten de kracht van het licht in schilderijen en had een grote invloed op zijn artistieke ontwikkeling.
Begin van zijn kunstcarrière
In 1927, op 18-jarige leeftijd, begon Vaerten te werken in de schilders- en drogisterijwinkel van zijn oom "Nonkel Sooi." De ervaring en experimenten die hij hier opdeed, zouden later van groot nut blijken in zijn kunstloopbaan. Hij werkte er vijftien jaar. Tijdens het bezorgen van boodschappen nam hij vaak zijn verf en borstels mee om te schilderen, hoewel er weinig van deze vroege werken bewaard is gebleven.
In 1928-1929 volgde hij avondlessen aan de stedelijke academie van Turnhout, waar hij les kreeg van Victor Avonds en Herman Diels. De voorstellingen van het "Vlaams Volkstoneel" bleven van groot belang voor zijn latere leven.
Reizen en ontdekkingen
Tussen 1931 en 1934 reisde Vaerten naar Normandië en Parijs. Dankzij zijn tante kon hij enkele dagen naar Parijs, maar hij bleef er uiteindelijk wekenlang en leefde van de tekeningen die hij verkocht in verfijnde restaurants zoals "La Coupole" en "La Rotonde" in de wijk Montparnasse. Deze periode in Parijs was cruciaal voor zijn ontwikkeling als kunstenaar.
Oorlogsjaren en stijlverandering
In 1940 vluchtte Vaerten naar Zuid-Frankrijk samen met Dom De Gruyter, een latere acteur en directeur van de KNS in Antwerpen. Hij tekende mannen in vluchtelingenkampen en verkocht deze tekeningen in cafés terwijl De Gruyter zong. Bij terugkeer in België ontmoette hij zijn latere echtgenote, Coleta Gevers.
Zijn eerste persoonlijke tentoonstelling vond plaats in 1941 in het Stedelijk Museum van Sint-Niklaas. In 1942 volgden tentoonstellingen in de Vlaamse Club te Brussel en in de Zaal De Kempen te Turnhout. Vaerten vertelde: "Terwijl mensen gingen schuilen voor het geweld, bleven de koeien en paarden weerloos in de weide achter en raakten gewond door de prikkeldraad. De weerloze dieren vormen een belangrijk thema voor het onzinnige van de oorlog."
Na de oorlog en internationale erkenning
Tijdens de oorlogsjaren veranderde Vaerten resoluut van stijl. Zijn werken werden geselecteerd voor de Salons Apport door Robert L. Delevoy, de oprichter van "La Jeune Peinture Belge." Deze erkenning bracht hem in contact met andere bekende kunstenaars zoals Gaston Bertrand, Louis Van Lint, Jan Cox en Anne Bonet. In 1944 verloor hij beide ouders, wat een diepgaande invloed op hem had.
In 1946 reisde hij naar Parijs, waar hij onder andere Zadkine, Labisse, Picasso, Pingeon en Bazaine ontmoette. Bij terugkeer in België bezocht hij James Ensor in Oostende.
Vaerten hield drie tentoonstellingen in Antwerpen in 1946 en ging in 1947 terug naar Parijs om te werken in Zadkines Vrije Academie "Grande Chaumière." Hij stelde tentoon in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en in Galerie Artes in Antwerpen. Deze tentoonstellingen leidden ertoe dat hij België vertegenwoordigde op de Biënnale van Venetië in 1948. Datzelfde jaar had hij een belangrijke tentoonstelling in het Museo Nacional de Bellas Artes in Buenos Aires.
Latere jaren en benoeming hoog leraar
In 1951 werd Vaerten leraar voor de hogere cursus in het tekenen aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen. Hij was medestichter van "Het Atelier" in Deurne samen met Pip Wouters en haar echtgenoot. Het Atelier werd een inspirerende plek waar kunstenaars zoals Tijtgat, Ensor en Zadkine tentoonstelden. Ook jonge talenten zoals Wannes Van de Velde vonden hier een podium.
In de jaren die volgden, bleef Vaerten actief in het geven van lezingen en het organiseren van tentoonstellingen. Zijn werk evolueerde naar meer abstracte vormen en kleuren, en hij experimenteerde met nieuwe technieken in tempera schilderen. Zijn reis naar Italië in 1950, waar hij de werken van Giotto en Della Francesca ontdekte, had een grote invloed op zijn technische ontwikkeling.
Persoonlijke leven en invloeden
In 1957 maakte Vaerten een reis door de Provence en de Camargue, wat een blijvende indruk op hem maakte en zijn eigen stijl verder vormde. Hij werd getroffen door het landschap en het licht van de Camargue en integreerde deze elementen in zijn werk. De stier, als symbool van macht en kracht, werd een terugkerend thema in zijn schilderijen.
In de jaren zestig en zeventig bleef Vaerten actief in de kunstwereld, ondanks persoonlijke verliezen zoals het overlijden van zijn vrouw op oudejaarsavond 1973. Hij verwerkte zijn emoties en ervaringen in zijn kunst, wat leidde tot enkele van zijn meest intense werken.
Opleving en internationale tentoonstellingen
De jaren zestig en zeventig markeerden een periode van opleving voor Vaerten. Hij hield talrijke tentoonstellingen in binnen- en buitenland, waaronder rondreizende tentoonstellingen in Duitsland en Brazilië. In 1974 werd ter gelegenheid van zijn 65ste verjaardag een televisiedocumentaire over hem uitgezonden.
Vaerten reisde regelmatig naar kunstcentra in Europa en bleef zijn kennis en technieken delen via lezingen en voordrachten. Hij had een sterke invloed op jonge kunstenaars en bleef geëngageerd in de kunstwereld tot aan zijn dood.
Autofiguratie
Zelf noemde hij zijn werk " Autofiguratie". Het werk wordt opgebouwd door het gebruiken van een eigen kleuraanwending, vormen en tekens en eventueel collages . De inhoud van zijn werk is het menselijk tekort; de strijd tussen materie en geest .
Nalatenschap en invloed
Jan Vaerten overleed op 23 december 1980. Zijn nalatenschap leeft voort in de vele werken die hij achterliet en de invloed die hij had op de Belgische en internationale kunstwereld. Zijn zoektocht naar licht, vorm en kleur, en zijn diepe menselijke betrokkenheid, maken zijn werk nog steeds relevant en inspirerend voor nieuwe generaties kunstenaars.
Vaerten's leven was een reflectie van zijn kunst: dynamisch, zoekend, en vol passie. Zijn bijdrage aan de kunstwereld blijft onmiskenbaar, en zijn werken zijn een blijvende herinnering aan de kracht van creativiteit en expressie.
Page updated
Google Sites
Report abuse